Hoe blijf je mentaal gezond in een onvoorspelbare wereld?

Het lijkt wel of alles om ons heen in een stroomversnelling is gekomen: spanningen, onvoorspelbare politiek, geweld, oorlog, misinformatie, complottheorieën.

Hoe blijf je overeind in een onvoorspelbare wereld, zonder gek, angstig of overwhelmed te raken?

Ik hoor veel mensen zeggen dat we in onzekere tijden leven. Dat ze, wat er nu allemaal gebeurt, nog niet eerder hebben meegemaakt. Natuurlijk, zeker in het Westen hebben we een lange periode van relatieve rust gekend. Maar weet dat onzekerheid iets is waar mensen al duizenden jaren mee om moeten gaan: van wrede keizers, natuurrampen en ziektes, tot rovers die je belaagden op je reis, onvoorspelbaarheid was onderdeel van het leven.

In deze blog geef ik je een aantal hele praktische dingen die je kunt doen om beter in balans te blijven en je niet door je emoties te laten meeslepen.

Laten we meteen van start gaan.

Tip: denk er niet alleen over na, maar schrijf het ook voor jezelf op. Dan heb je een geheugensteuntje voor de momenten dat je merkt dat je getriggerd wordt.

Stel jezelf de volgende vragen

1. Wat vind ik belangrijk?

   Dit helpt je om hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Aan welke dingen geef je wel aandacht. Aan welke niet?

    
2. Wat is waar?

   Zeker met de stortvloed op social media kan het onderscheid tussen feiten en meningen verwateren. Welke bronnen kan je raadplegen voor gebalanceerd en betrouwbaar nieuws, en wat zijn ongefundeerde meningen van schreeuwende mensen?

    
3. Wat zijn mijn kernwaarden?
   
Als er iets impactvols gebeurt, is makkelijk om meegesleept te worden door de verontwaardiging of de woede van de meute. Als je weet voor welke waarden je staat, kan je op je pauzeknop drukken als een gebeurtenis dit triggert.

    
4. Wat zijn mijn verplichtingen en taken?
   
Sterke emoties zorgen voor een verstoring van je focus, waardoor je je verlamd kunt voelen. Schrijf op welke dingen belangrijk zijn om te doen en te blijven doen. Denk aan werk, zorgen voor je gezin, gezond blijven eten, een vast dagritme aanhouden, etc.

    
5. Bij wie kan ik steun zoeken?
   
Het kan zijn dat je je alleen voelt in de wereld. Dat snap ik helemaal. Maar weet dat je zeker niet de enige bent. Zijn er mensen in je omgeving waar je steun bij kunt zoeken? En als je weer meer in balans bent: zijn er mensen waar je steun aan kunt geven?

    
6. Nog een belangrijke: waar heb ik invloed op? En waar heb ik geen invloed op?

   Je zorgen maken over zaken waar je geen enkele invloed op hebt kost heel veel energie, en kan je op termijn zelfs uitputten. Maak een lijstje van dingen waar je je zorgen over maakt, maar waar je geen invloed op hebt. Ook al kunnen het hele vervelende dingen zijn, probeer te accepteren waar je geen invloed op hebt. Focus je in plaats daarvan op de antwoorden die je in de vorige vragen hebt gegeven.


Goed, dit was het rationele deel van de oefening. Maar er is meer.

Wanneer we getriggerd worden, gaat ons rationele brein tijdelijk in de slaapstand. Als er gevaar dreigt (of dat nu echt of ingebeeld is!), gaan we in de vecht-, vlucht- of bevriesstand (‘fight, flight, freeze’). Je lichaam maakt zich klaar om het komende gevaar te bevechten, ervan weg te vluchten, of zodanig te bevriezen dat het lijkt alsof je er niet bent (in de hoop dat het gevaar aan je voorbijtrekt).
Dit zijn sterke lichamelijke reacties die in een fractie van een seconden gebeuren, daar komt geen greintje logica aan te pas.

Het eerste wat je kunt doen is herkennen dat dit gebeurt.

Check in bij je lichaam:

• Waar zit spanning in m’n lichaam? Onderrug, schouders en nek zijn veel voorkomende plaatsen. Spanning in de kaakspieren komt bij sommige mensen ook voor.

   
• Hoe is mijn ademhaling? Adem ik snel? Houd ik m’n adem soms in?

   
• Beweging: ben ik verstijfd, of blijf ik bewegen? Verstijving is een sterk signaal van ‘freeze’.

Blijven bewegen is een manier om lichamelijke spanning er letterlijk uit te bewegen.

Heb je last van je schouders of nek? Draai kleine rondjes met je schouders, beweeg je nek rustig. Voorzichtig, het hoeven geen grote of krachtige bewegingen te zijn. Juist niet! Maak rustige bewegingen, en focus met je aandacht op de beweging.

En voor de ‘beviezers’ onder ons: beweging helpt je om uit de freeze te komen! Bewust ademhalen naar je buik is al beweging (zie ook hieronder), loopt een stukje door je huis, schud je armen en benen rustig uit. Mocht je op kantoor aan het werk zijn en je collega’s zouden dit ‘gek’ vinden… loop even naar de wc of naar buiten. Of juist: neem een korte pauze met je collega’s om even te bewegen! Geldt zeker voor alle beeldschermwerkers!

Is je ademhaling versneld of stopt je ademhaling soms? Wordt je bewust van je ademhaling. Kijk of je naar je buik kunt ademen, en adem wat langer uit. Ook hier geldt: doe niets wat onprettig of geforceerd voelt. En mocht je achter het stuur zitten, zoek dan even een parkeerplaats op. Wel zo veilig.

Dit alles helpt je om jezelf beter te leren kennen. En hoe beter je jezelf kent, des te effectiever je kunt reageren als je wordt getriggerd.

Deze blog is slechts het begin van alles wat er te leren is om beter in balans te blijven in onze onvoorspelbare wereld.

Ik ben bezig aan een minitraining over dit onderwerp. Heb je interesse? Schrijf je hieronder in om op de hoogte te blijven. Aan de eerste inschrijvers op de training geef ik een flinke korting!